Auteur: Peter Ouwerkerk
Ter overname: wielerploeg in goede staat. Start: 2010; finish: eind 2019. Palmares tot 31 december 2018: 322 overwinningen, 60 rittenkoersen waaronder 8 grote rondes, 25 eendagswedstrijden. Toprenners 2019: Chris Froome, Geraint Thomas, Michael Kwiatkowski, Wout Poels, Egon Bernal. Kostprijs: veertig miljoen euro.
Team Sky gaat dus niet voorbij de hemel, Team Sky heeft net zo goed een datum van houdbaarheid. Team Sky is zoals alles op aarde óók vatbaar voor verkruimeling en sterfelijkheid. De nieuwe bazen van de huidige naamgever laten weten het wielrennen de rug toe te keren. Concurrentie en vermoeide criticasters zullen opgelucht ademhalen.
Team Sky heerste en overheerste. In negen jaar tijd werd het budget van de Britse formatie uitgebouwd van acht naar bijna veertig miljoen euro per jaar. Team Sky was kapitaalkrachtiger dan wie ook; had het dubbele of drie-, viervoudige van de andere ploegen tot zijn beschikking. De successen waren ernaar.
Met zo’n berg geld konden de allerbeste renners worden vastgelegd, kopmannen zowel als knechten. Geen andere ploeg die zo goed betaalde. Talent vanuit de hele wereld kreeg ruimschoots de tijd om te rijpen. In het grootste en beste trainings-, performance- en kenniscentrum ter wielerwereld werden de wedstrijden tot in de kleinste details geanalyseerd.
Het verwijt was dat Team Sky de sport saai maakte, oersaai. Hun uitgekiende manier van rijden was dodelijk voor de interesse van tv-kijkers en andere (kandidaat-)sponsors. In wezen deed Sky niet anders dan Eddy Merckx met zijn Molteni’s of Lance Armstrong met zijn US Postals: knechten in galop de bergen in, tót Het Moment daar was om de kopman het werk te laten afmaken.
Maar: overheersing is de valkuil van het succes. Het is de voedingsbodem voor vraagtekens, achterklap, roddels en revolte. Natuurlijk zijn er bloedstollender gevechten geweest in de hooggebergten. Ronde-epigoon Chris Froome was niet bepaald de koersattractie zelve. Wanneer Froome zijn metertjes monsterde, was het tijd om thuis de ramen te gaan zemen.
Je kon wachten op de verdachtmakingen. Reactie was er niet of nooit op atletisch, tactisch, fysiek of sportief terrein – het waren de a-sportieve (medische) randzaken waarop Team Sky werd aangevallen en veroordeeld. Er zijn vele dossiers aangelegd; ook van gegronde twijfel. Dat zit nu eenmaal in het wielrennen gebakken: elke renner die sterker fietst dan een ander is bij voorbaat gewantrouwd. Wie zich in mist hult nog meer. Een coureur, ploegmanager of ploegarts is nooit onschuldig tót de tenlastelegging bewezen is – nee, Barber hangt al aan de galg.
Big boss David Brailsford heeft het ‘geheim van zijn ploeg’ een paar keer proberen uit te leggen: Team Sky was altijd op zoek naar de ‘marginale winst’. Regels zijn regels, maar: hoe dicht kun je de grens naderen, hoeveel ruimte bieden de reglementen? Die zoektocht om via fracties winst volle seconden te vergaren kwam voort uit motivatie en perfectie, zei Brailsford. Wie hem niet geloofde, neigde naar afgunst. Overheersing is slechts één stap verwijderd van jaloezie.
En nu moet Brailsford dus op zoek naar 40 miljoen. Moet er een koper worden gevonden van de nalatenschap. Een bijna onmogelijke opgave. Veertig miljoen, dat is al tien procent van het budget waarop de totale World Tour is gebaseerd. Een enorme hap. Maar bekend, want dat is al sinds de uitvinding van de derailleur het grote manco van de beroepswielersport. Tel de waarde van twee Messi’s bij elkaar op en de uitkomst is gelijk aan de totale bankrekening van de World Tour wielrennen. Vive le Vélo? Le vélo is kwetsbaarder dan een eendagsvlieg. De wielersport valt voortdurend in het eigen mes.
Er wordt al vele decennia geroepen om een betere structuur, om een businessplan waar de hele wielerwereld wel bij vaart. De afhankelijkheid van sponsoren zou moeten worden teruggebracht tot een welkome injectie ter voorkoming van een dichtgeslibde hoofdslagader. Naar een – het zij herhaald – Amerikaans sportmodel, met aan de basis een gezamenlijk vergaarde pot geld die garant staat dat de tent draaiende kan blijven. Ook zonder BMC, of de zoveelste collecte van Quick-Steps Patrick Lefevere. Als Sky zich terugtrekt, dan treft dat de World Tour recht in het hart.
Maar, bestuurlijk en organisatorisch is de wielersport net zo vergeven van eigenbelang als de beoefenaren zelf. Er is maar één partij die garen spint bij de huidige structuur: de ASO. Amaury Sports Organisation heeft inmiddels zo’n dikke monopolistische vinger in alle winstgevende wielersport dat het te gênant is voor woorden. En het kwaad is onomkeerbaar.
De nieuwe voorzitter van de UCI, David Lappartient, heeft zich inmiddels van zijn Britse voorgangers onderscheiden door enkele opbeurende gedachten te lanceren over veiligheid en vrouwenwielrennen. Maar wat een nog grotere prioriteit heeft, is een masterplan voor het profwielrennen, dat de macht van de ASO tot acceptabele marges zal terugdringen.
Alleen, er ligt één onneembare horde: Lappartient is Fransman. Elke hervorming, voorgesteld door de UCI, zal worden geblokkeerd door ASO. Om de verloren veertig Sky-miljoenen te kunnen herinvesteren in de World Tour zullen nog veel gele hesjes naar de Champs-Élysées moeten opstomen.
‘Another Brick In The Wall’ is een serie columns van De Muur meesters zelve: Peter Ouwerkerk, Bert Wagendorp, John Kroon en Mart Smeets.
