Auteur: Ludo Grégoire
(bewegingswetenschapper en jurist)
Roubaix – Photo Nv/Pn/Cor Vos © 2021
In vrijwel elk wielerevenement is het raak: valpartijen met verschrikkelijke gevolgen. Laatstelijk in Luik-Bastenaken-Luik, schouderbreuk van tweevoudig wereldkampioen Julian Alaphilippe. In Parijs-Roubaix van 2021 was het helemaal afschuwelijk.
Maatregelen om het wielrennen veiliger te maken blijven al decennia uit. Belangrijke oorzaak: de wielerwereld is oerconservatief inbegrepen de journalistiek over ‘de koers’. In Willem Vissers’ Ode aan Parijs – Roubaix (de Volkskrant, 4/10/’21) bijvoorbeeld, lezen we: ‘onweerstaanbare cocktail van masochisme en sadisme’ en ‘onversneden vorm van sportverdwazing’. In Kick Hommes’ verslag (Trouw, 4/10/’21) van dezelfde koers staat: ‘heroïscher dan gedacht’, droom en nachtmerrie tegelijk’, ‘iedereen had fysiek ergens last van’. We lezen wel de vragen: ‘Was dat verantwoord? Veilig? Gekkenwerk in de wetenschap dat er slachtoffers zouden vallen?’ Maar niet de vanzelfsprekende antwoorden.
Oud-wielrenner Peter Winnen schrijft al jaren mooie wielercolumns in de Volkskrant. Onmiskenbaar een insider. Maar dat heeft ook het nadeel van de ‘gekleurde bril’. Kort door de bocht leest zijn column (24/5/’22) als: ‘wielrenners accepteren de lichamelijke gevolgen van ongelukken’. Als bewegingswetenschapper kan ik daarmee onmogelijk leven en ik ben niet de enige. Chris Froome (vele kranten, 14/2/’22) pleit ervoor – na het ongeval van Egon Bernal – om de tijdritfietsen af te schaffen want: ‘te gevaarlijk tijdens de trainingen’. Na de winst op het WK vorig najaar meldde de Duitse tijdritspecialist Tony Martin (vele kranten, 22/9/’21) te stoppen met wielrennen: ‘om te ontsnappen naar een veiliger leven’. Hij verwijt de organisaties van wielerwedstrijden dat de veiligheid niet verbetert. Lees: haakse bochten bij de finish (koninginnenetappe Giro 2022), te weinig hekken, teveel renners, ongeschikt parcours.
Je verwacht dat er naar dergelijke patrons in het peloton geluisterd wordt. Niets blijkt minder waar. De lijst met ernstige ongelukken in de wielrennerij wordt langer en langer, ook onder Nederlanders: Annemiek van Vleuten, Bauke Mollema, Fabio Jakobsen, Amy Pieters.
In ‘Renners glijden vooral uit over de koersorganisatie’ (Trouw, 22/4/’22) gaf Kick Hommes een mooi overzicht van het uitblijven van maatregelen om het wielrennen veiliger te maken. Bij alle terechte verwijten aan de organisatie blijft on(der)belicht dat ons lichaam niet gemaakt is voor de omstandigheden tijdens de koers: de combinatie van zwaartekracht en snelheid. De mens is van nature nu eenmaal niet voorzien van bumpers, kreukelzones en airbags. De enige echte maatregel die genomen werd, is de helmplicht. Daarvoor was een drama nodig: de Kazachstaanse renner Andrej Kivilev die in de eindsprint van de tweede etappe van Parijs-Nice, in maart 2003, dodelijk ten val kwam. Op 29-jarige leeftijd. Hij was niet de eerste en ook niet de laatste… Je kunt erop wachten: Russisch roulette op de fiets. Ook de talloze valpartijen met minder dan dodelijke afloop schreeuwen om maatregelen.
In vele andere sporten waarbij sprake is van verhoogd risico op lichaamsletsel (BMX, American Football, skeeleren, ijshockey) is verplicht gebruik van lichaamsbeschermende attributen heel gewoon. Bij het wielrennen moet je denken aan kevlarkleding tegen die vreselijke schaafwonden, aan polsbescherming, schouder- en rugbescherming, elleboogsbescherming, kniebescherming, bekken- en heupbescherming. En er zou in dezen zowaar iets geleerd kunnen worden van de paardrijsport. Aldaar is een airbagvest ontwikkeld dat met een trekkoord bevestigd is aan het zadel. Bij een val activeert het koord een buisje met perslucht waardoor het airbagvest zich in een vingerknip vult met lucht.
Dat alles zal zeker ten koste van de snelheid gaan, maar dat is juist de bedoeling. Omdat het de laatste jaren al krankzinnig hard gaat, zeker tijdens de sprint. Het zou passen bij andere snelheidsbeperkende wedstrijdregels zoals het minimale gewicht en de geometrie van de fiets, het niet-toegestaan zijn van bijvoorbeeld een ligstuur tijdens een gewone etappe en recent het verbod op de supertuck (zitten op de middenbuis).
Wanneer de genoemde maatregelen voor het hele peloton verplicht zouden zijn, houd je een gelijk speelveld. Het zou niet alleen de misselijkmakende beelden bij valpartijen verminderen, het zou ook een ‘wapenwedloop’ bewerkstelligen tussen de producenten van dergelijke attributen. Dat is een recept voor innovatie waarvan niet alleen de renners in de koers profiteren maar ook die vele vrijetijdswielrenners.
De wielerwereld heeft laten zien niet zelfregulerend te kunnen optreden. Als jurist én liefhebber zeg ik: hoog tijd voor de Arbeidsinspectie om met de ARBO-wetten in de hand maatregelen af te dwingen. Voor de komende Tour gaat dat niet meer lukken, maar wel voor 2023. Actie!
‘Another Brick In The Wall’ is een serie columns van De Muur meesters zelve: Peter Ouwerkerk, Bert Wagendorp, John Kroon en Mart Smeets.
Roubaix – Photo Vk/Pn/Cor Vos © 2021
© Foto: Martin Hogeboom | Www.mhfoto.nl