Auteur: Mart Smeets
Als er een meerdaagse, tamelijk zware koers in het internationale wielerprogramma boven vele anderen uitsteekt, is het wel de Ronde van Romandië. Hier spreekt een beperkte kenner omdat ik er drie- of viermaal verslag van heb gedaan. Denk aan de jaren tachtig en negentig, toen er bij de NOS nog weleens een budgetje gevonden werd om ronderenners vóór de Giro en de Tour op te zoeken en te spreken te krijgen.
Met Luik-Bastenaken-Luik werd het wielervoorjaar afgesloten; de krokussen kwamen overal de grond uit, ronderenners werden langzaamaan wakker, de zon begon haar best te doen en de Frans-Zwitserse wegen waren precies en fraai van sneeuw ontdaan en een flink peloton van aan bergen gewende coureurs mocht de tanden zetten in etappes van rond de 150 kilometer, altijd een pittige tijdrit, veel klimmen, veel dalen en een tamelijk onbekende keuken (niet onbelangrijk), uitstekende hotels in een schoon Zwitserland dat wij Nederlanders niet echt kenden.
Ik zag er Gerard Veldscholten winnen en herinner me de eerste maal dat we ‘raclette’ voorgezet kregen; een typisch Frans-Zwitsers gerecht waar een buitenstaander niet meteen van snapte hoe je met korsten brood de pan moest uitvegen.
Ik herinner me Veldscholten als een meer dan gemiddeld goeie coureur uit Overijssel, een man die meer kon dan hij in de ploegen van Peter Post mocht laten zien van de ploegleider en zeker van zijn kopmannen en ook een renner die zich in zijn lot schikte, zij het soms met frisse tegenzin. Hij won in 1988 deze koers en leek een aankomend Tourrenner van enige allure te worden.
Oké, hier de huiskamervraag: welke Nederlandse renners wonnen nog meer de Ronde van Romandië? Ik help even… nog vier anderen.
Andere herinneringen? Jazeker. Wij van de NOS deelden het journalistenpodium met vier Zwitserse collega’s. De thuiszender in deze koers van rond de 800 kilometer was de Franssprekende zender, maar er zaten ook nog een Duitssprekende man (Hans heette hij en had een stem als een klok), eentje uit het Italiaans sprekende deel van Zwitserland en ook nog iemand uit de Reto-Romaanse taalhoek van Zwitserland. Die piepkleine taal, die uitsluitend gesproken wordt in het kanton Graubünden, is ook een officiële taal in dat land, vandaar. Etappes eindigde in Romandië meestal tussen vijf en zes uur ’s middags, de coverage was goed tot uitstekend en de beelden van de werkelijk serieuze bergetappes mochten er wezen.
Afgelopen week zag ik gedurende twintig minuten weer zo’n bewijs. Het was de etappe die de jonge Belg Thibau Nys op slimme manier wist te winnen. Goed voor hem, maar mij viel op hoe de Zwitsers de koers in beeld brachten; met verstand van zaken, met veel oog voor de schoonheid van het land, soms gedurfd in snelle afdalingen, maar vooral objectief. Bijna Scandinavisch rein en zuiver qua beeldkeuze.
Ik herinner me nog iets opmerkelijk van toen. Op enig moment kwam er een persbericht in de perszaal dat de volgende dag, na de etappe, er gelegenheid voor geaccrediteerde persmensen was een Tissot horloge met een aanzienlijke korting te kunnen kopen. Tissot deed de tijdwaarneming bij de koers.
Ik ben geen horloge-fetisjist, maar kocht wel een tamelijk eenvoudig model voor een gulden of vijfenzeventig. Dat klokje loodste me jarenlang door het leven; Zwitsers precies so to say.
Wat viel me op bij het zien van de televisie-uitzending anno 2024? De tijdwaarneming wordt nog steeds uitgevoerd door Tissot. Opmerkelijk.
Al kijkend naar de werkelijk fraaie beelden; sneeuw op hoogte, rechte, schone wegen, veel bos, kleine stadjes, kasteeltjes, soms een spoorbaan en bepaald niet veel mensen langs de weg en vooral opmerkelijk brede wegen in de bergen. Geen geitenpadjes, soms een verdwaalde toeschouw. Simpel applaus en een enkele aanmoediging; geheel tegengesteld van de Baskische kermissen op bergen en heuvels, niet zo volks als in de Tour, niet zo gepassioneerd als in de Giro, gewoon Zwitsers koel, precies, onopvallend en beschaafd en op tijd.
Ik besloot de geschiedenis van deze koers op te zoeken. Voor U, volger op afstand: De Ronde van Romandië werd onder andere gewonnen door Kübler, Bartali, Koblet, Merckx, Gimondi, Thévenet, Zoetemelk, Hinault, Roche, Adorni, De Muynck, Gösta Petterson, Saronni, Rominger, Hampsten, Wiggins, Tonkov, Savoldelli, Quintana, Thomas, Evans en Roglic.
Uhhhh.
Dit werkelijk eminente gezelschap won later óf de Giro, óf de Tour of beide grote ronden.
Ik bedoel, hoe kan je zo’n opwarmingsronde níet serieus nemen?
Ps: Johan van der Velde, Joop Zoetemelk, Thomas Dekker, Gerard Veldscholten en Wout Wagtmans wonnen ooit de Ronde van Romandië. Hef de glazen en drink hen allen toe, er bestaat best lekkere Zwitserse wijn. De licht-zoete witte Les Ceilliers de Vetroz (bij kaas) en de rode shyraz-uitvoering van hetzelfde huis.
Gerard Veldscholten (Ned / Ti-Raleigh) Pictured During Tour De France 1982 – Photo: Cor Vos © 2024
Foto header: Ronde van Romandie – 2e etappe – La Chaux-de-Fonds – Lucens – sfeer illustratie – foto Marketa Navratilova/Cor Vos ©2007