Auteur: Mart Smeets
Waar gaat realiteit over in dromen en waar verdwijnt dan het woord ‘misschien’?
Dat ene woord, misschien dus, is de entree tot twijfel voor ieder mens.
In 2013 kwam de nog jonge wielrenster Ellen van Dijk langs bij ‘De Avondetappe’ van de NOS in het Bretonse Cancale. We leefden toen nog in een iets andere wereld; Ajax werd kampioen, Donald Trump had toen al een te grote mond, Thrift Shop van Macklemore & Ryan Lewis was het meest gedraaide liedje en Ellen van Dijk vertelde op een vochtige Bretonse avond aan het Nederlandse kijkerspubliek dat ze eigenlijk ook wel heel goed kon schaatsen en dat volleybal haar ook wel lag. Ze kwam echter praten over fietsen, hard fietsen wel te verstaan, toen haar keuze als eerste sport.
Ze kreeg in het peloton de bijna dubbelzinnige bijnaam ‘The Animal’ mee en ik herinnerde me die avond ook dat ze een zeer belangrijke bijrol in de Olympische wegwedstrijd van London had en dat winnares Marianne Vos de stoere jonge vrouw uit Harmelen heel dankbaar mocht zijn.
Wat de gehele bemanning van dat NOS-programma en ook de andere tafelgast, Herman Ram, de man van de Nederlandse doping-autoriteit, die avond leerden, was dat de toen 26-jarige sportvrouw een opmerkelijke manier van realistisch denken en uiten met zich droeg.
Ze dacht in voelbaar rechte lijnen, ze was duidelijk en maakte niets mooier dan het was. Neen, ze was die dagen niet 100 procent, een beetje snotterig en ook nog een beetje moe, maar haar optreden bleef bij iedereen hangen.
Het is 27 juli 2024 en ik kijk in een stille kamer naar een vrouw die ik toen, in 2013, voor het eerst ontmoette en sinds die tijd soms tegenkwam. Vandaag was ze een 37-jarige deelneemster aan de Olympische tijdrit van Parijs.
Geen enkele krant, geen enkel sportprogramma had haar de afgelopen dagen gemist; ze was ‘hot news’ vlak voor het begin van de Olympische Spelen en ze was een vrouw die een zwaar verhaal uit dit wielerseizoen met zich meedroeg.
Ja, ik volgde haar, zag haar zeges, zag vooral haar aanval op het werelduurrecord in mei 2022. Ja, ze kon het nog steeds en ik las toen ineens ergens dat ze in verwachting van een kind was en dacht toen: ‘Sluit ze daarmee haar rijke wielerleven af?’
Nou nee, ze kreeg Faas en haar realistische kijk op het (wieler)leven hield in dat ze, eenmaal weer levend in een post-kraam-tijdperk-waarin-het-woord-wedstrijden-rijden weer voorkwam, ook doodnuchter stelde dat ze haar blik ging richten op Parijs 2024.
Pardon.
Realiteit?
Een kind krijgen in oktober 2023, knoeper hard rijden in een tijdrit in juli 2024. Uhhh, was dit werkelijk de realiteit die haar omringde? Ja.
Juni 2023, zeven weken voor de tijdrit.
Ze valt en breekt haar enkel op trainingskamp: drie breuken. Parijs is nog ver, moet zij ook van Joop geleerd hebben. Toen helemaal .
Was daarmee dat toch al moeilijk te verwezenlijken doel van goed presteren in Parijs niet geheel bij het oud-papier gezet?
Misschien.
Of beter… nee, want ze bleef wie ze was, ze dacht wat ze dacht, ze leefde zoals ze leefde.
Moeder van een tien maanden oud kind, eigenares van een vervelende enkelbreuk en…
Ellen van Dijk bleef realiste binnen haar haar eigen spectrum, binnen haar familie, binnen haar sport.
Natuurlijk waren er mensen die op hun voorhoofd wezen. Wat nou realiste, ze was een droomster.
Nee, dat was ze juist niet; ze verlegde alleen wat grenzen, vooral voor zichzelf en stoorde zich nauwelijks over wat anderen van haar dachten of vonden. Ze was dan wel flink geblesseerd, maar waarom zou ze, in de late herfst van haar bestaan, niet gewoon haar leven leiden zoals zij dat allang inkleurde?
Oké, we weten de uitkomst. In een nat Parijs, waar nogal wat vrouwen onderuit gleden op de spekgladde ondergrond, werd Ellen van Dijk elfde in het eindklassement van de tijdrit. Elf is, voor wie het niet weten, het gekkengetal.
In een afsluitend praatje zei ze: ‘Ik zit nu twintig jaar op wielrennen en ik vond dat ik hier kon gaan rijden.’ Zo geschiedde.
Waarom ze dan niet die droom in eremetaal uitgedrukt zag?
‘Ik was toch bang onderuit te gaan. Dan zou ik vallen en met die enkel vast in de schoen en vast aan de trapper, dat leek me helemaal niets.’
Realiteit.
Een klein stemmetje in haar hoofd moet gezegd hebben, doe het voorzichtig, ga niet onderuit, maar wellicht probeerde ze dat stemmetje niet te horen.
Ze wilde voor een mooie tijd gaan, ze was nog steeds de realiste die ik in 2013 meemaakte, ze was ouder en wellicht nog verstandiger geworden, maar, zo bleek later, toch wel zwaarder fysiek gehavend dan wij met ons allen wisten.
Elfde lijkt niets, lijkt op een faux pas voor een ex-tijdrit-kampioene maar het was niet niets; het was de realiteit van Ellen van Dijk in haar leven van juist dat moment.
Nee, er kwamen geen tranen, ze legde rustig en met voelbaar overleg uit hoe ze gereden had en ze kwam tot de conclusie dat ze eigenlijk verschrikkelijk haar best had gedaan, maar dat er ‘niet meer inzat.’
Chapeau Ellen, geen medaille, maar je was wie je was, je probeerde het schijnbaar onmogelijke en moest ervaren dat de natte straten van Parijs niet de ondergrond waren waarop je iets van een zoete droom zou kunnen gaan vastleggen. Regen verdrong jouw vastberadenheid.
Je was veel meer gehavend dan die drie breuken in je enkel, maar die extra zaken hield je bij je. Je wilde geen ‘excuustruus’ worden.
Nogmaals: chapeau. Mooie loopbaan, je was realiste, zelfs in de moeilijke momenten na afloop van de tijdrit; waarin je moest kunnen uitleggen wat er zich allemaal in je bovenkamer afspeelde.
Botsende gedachten.
Foto: Firenze – Ellen Van Dijk (Team Specialized – Lululemon) pictured during the World Championships Cycling Road – TT elite wonen – photo LB/RB/Cor Vos © 2013
Foto header: Ellen Van Dijk (NED) pictured during Olympic Games WE – ITT (Olympics) on 27-07-2024 – Photo: Luca Bettini/SCA/Cor Vos © 2024