Op de dag waarop Milaan – Sanremo verreden had moeten worden, zet voormalig Tourverslaggever Jeroen Wielaert de zaken in perspectief.
Auteur: Jeroen Wielaert
Op zaterdag 29 februari 2020 was het weer koers in de buurt, Jasper Stuyven won de Omloop het Nieuwsblad. Het was geen bijzonder spectaculaire overwinning, maar het commentaar van Michel Wuyts en José de Cauwer bracht iets vertrouwds in de huiskamer terug. Zo was het daags erna ook met Kuurne-Brussel-Kuurne en een knappe solo van Kasper Asgreen. Het besef bestond nog niet dat die eerste traditionele eendagswedstrijden op de buis voorlopig ook de laatste waren, 1 maart 2020.
De Volkskrant opende dat weekend met de kop: ‘De angst voor het virus lijkt erger dan het virus zelf.’ Daarnaast stond een opsomming voor de binnenpagina’s met bovenin: ‘In welke realiteit we terechtkomen als covid-19 doorbreekt.’ De zaterdagse sportpagina bleef niet achter met: ‘Ook wielerpeloton in de greep van coronavirus.’ Tijdens de Ronde van de Verenigde Arabische Emiraten waren ze verontrust geraakt door mededelingen over twee besmette verzorgers . Op hotelkamers in Abu Dhabi rees de zorg over het doorgaan van koersen in virushaard Italië.
Inmiddels was er een speciale televisie-uitzending ingelast om Nederland bij te praten over het virus dat eerst nog zo ver weg bleef in China, Iran en Italië. Vlak voor de uitzending werd bekend dat een man in Tilburg positief had getest. Het ging niet over wielrennen.
De realiteit waarin we terechtkwamen hield in dat de onverwoestbaar geachte microob is lamgeslagen door covid-19.
Die microob staat in Nederland ook wel bekend als wielerbacil, een tamelijk onschuldig virus waarmee al meer dan een eeuw vele miljoenen mensen zijn besmet. Nooit zijn er pogingen gedaan om het in te dammen. De epidemische wielerkoorts gaat gepaard met massaal beleefd vuur en vervoering, zowel bij wielrenners zelf als bij de toeschouwers die hen dicht op elkaar, met minder dan een meter afstand in het gezicht willen blazen met aanmoedigingen. Er zijn er ook die kiezen voor het isolement van hun woonkamer om bij het bekijken van de tv-koers een bijzondere staat van zen te bereiken.
De Strade Bianche was de eerste koers die eraan ging. We moesten de kalme beelden van de Toscaanse witte wegen missen en de aankomst op de prachtige Piazza del Campo in Sienna waar Julian Alaphilippe in 2019 zo mooi won. Ik betrapte mezelf op een soort ongemak, een gevoel van leegte. Dat rotcorona, wat dacht het wel om de microob te vloeren? Wielerkoorts is ook een vorm van kolder die het zicht op de grotere realiteit kan benevelen. Menigeen wil juist niet anders, bij wijze van ontspannende ontsnapping aan de werkelijkheid. Het besef begon door te dringen dat covid-19 de kijkers zelfs de onzalige verveling van een kopgroep van kanslozen ging ontnemen – het gekende beeld van Milaan-Sanremo.
‘Het is oorlog’, sprak de Franse president Emmanuel Macron en hij draaide zijn land op slot. Nu is het zwaar de vraag of de Tour de France een bevrijdingsfeest gaat worden, na het schrappen van alle voorjaarsklassiekers, het Eurovisie Songfestival, de 50-ste Glastonbury, de Grand Prix van Zandvoort en het filmfestival van Cannes.
De Tour is lamgelegd door wereldoorlogen, maar die hebben de microob er nooit helemaal onder gekregen. In Vlaanderen, Frankrijk en Italië is doorgefietst, terwijl op fronten ver weg ontelbaar veel kerels werden neergemaaid en burgers in hun huizen werden gebombardeerd. Organisatoren wilden niet anders en bezetters en andere bestuurders zagen de vermakelijkheden graag doorgaan – opium dat het volk niet te gronde kon richten, integendeel, ze mochten de oorlog vergeten voor een dag.
Ik heb er de boeken nog eens op nageslagen. La Grande Guerre voorkwam vier jaar lang ook het verrijden van de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en Luik-Bastenaken-Luik, maar Milaan-Sanremo ging twee keer door. In 1915 won Ezio Corlaita en in 1917 Gaetano Belloni. Vergeten helden uit een gruweltijd.
De Tweede Wereldoorlog was geen slachthuis voor klassiekers. Milaan-Sanremo lag niet op de route van fronten. Pierino Favalli won in 1941, Adolfo Leoni in 1942 en Cino Cinelli in 1943. De Ronde van Vlaanderen werd onder de Duitsers vier keer georganiseerd. Achiel Buysse was in die tijd de grote man. Hij won de Ronde vlak voor het uitbreken van de oorlog en herhaalde het tijdens de bezetting in 1941 en 1943. In oorlogstijd dienden zich ook een paar jonge helden aan. In 1942 was Briek Schotte de beste in het Kuipke, de wielerbaan van Gent. In 1944 werd Rik van Steenbergen daar de gevierde aanstormer. Parijs-Roubaix beleefde twee oorlogsedities met Marcel Kint als winnaar in 1943 en Maurice Desimpelaere in 1944. Luik-Bastenaken-Luik reden ze vlak ten westen van de Duitse grens een keer, in 1943. Richard Depoorter won deze Ardennenslag.
Bij de lockdown van het cyclisme schiet me een wijsheid te binnen van de betreurde Gerrie Knetemann: ‘Er zijn ergere dingen in de wereld.’ Met de microob op kweek blijft het verlangen naar koers groot. Bij wijze van troost-tv gaat Sporza alvast een Milaan-Sanremo naar keuze herhalen. Het zal het begin zijn van de reprise van topklassiekers, ongetwijfeld ook bij de NOS. Dat wordt opnieuw smullen van Matthieu van der Poel.
Vlakbij Cannes staat in Nice op 27 juni de Grand Départ van de Tour gepland. Het lijkt een illusie als ‘zomerfeest voor iedereen en heel ons land’, zoals de Franse dichter Louis Aragon schreef na de bevrijding van 1944. Voor die andere oude wijze, Bernard Hinault, hoeft het allemaal niet. In Le Parisien kwam hij zonder spijt met zijn grootste gelijk: ‘Mensen lopen risico om te sterven, wielrennen is nu echt niet belangrijk. De Tour de France is een geweldig feestje, maar het leven is belangrijker.’
