• Gratis •
SAAIHEID IS DE MOEDER VAN HET WIELRENNEN
Volgens de ironiebakkers van De Speld was de eerste Tourweek zo saai, dat de Ronde van Frankrijk per ongeluk een Gouden Palm had gewonnen. ‘De editie van 2017 is zo slaapverwekkend saai dat een jury onder leiding van Werner Herzog de wielerwedstrijd verwarde met een arthousefilm: geen verhaal, geen plot, helemaal niks. De juryvoorzitter: “Een sublieme vertelling over de doelloosheid van het bestaan. Er gebeurt niets in het leven, je moet zelf voor de zingeving zorgen. Zelden zijn de ideeën van Camus en Sartre zó treffend op het scherm weergegeven.’”
Het stukje verscheen op 8 juli, de zaterdag waarop de Tour de France zijn ogenschijnlijke saaiheid verloor en Robert Gesink er bíjna in was geslaagd zijn critici de mond te snoeren. En het was dus de dag voor de zondag die alle herinneringen aan de eerste Tourweek bijna wegvaagde. Zo gaat het altijd: in de laatste Tourweek lijkt het alsof de eerste etappes zich afspeelden in een ander tijdperk, vol gebeurtenissen die al bijna in de vergetelheid zijn verdwenen – van de eerste Tourweek zal uiteindelijk alleen het kwestietje tussen Sagan en Cavendish beklijven.
Saaiheid is de moeder van het wielrennen. Vanaf het allereerste moment waarop mensen besloten zich op fietsen met elkaar te gaan meten, werd er door de omstanders geklaagd over de saaiheid. Zoals bleek uit de prachtige Muur (nummer 55) die Koos Schwartz wijdde aan de Tour de France van 1926 (De Langste Tour), was toenmalig wedstrijdleider Henri Desgrange (tevens oprichter van de Ronde) voortdurend in gevecht met de saaiheid. Desgrange, en in zijn spoor de krantenverslaggevers, wilden verhalen, drama’s, heroïek. Dat in verband met de losse verkoop van hun periodieken. En de renners hadden maar aan die wens voldoen.
De enige krant die zich aan dat mechanisme onttrok, was de communistische l’Humanité. Die wond zich juist voortdurend op over de mensonterende omstandigheden waaronder het fietsproletariaat de productie van heldenverhalen op gang moest zien te houden.
Dat lukte natuurlijk niet elke dag, zeker niet in de Tour van 1926, met zijn 5745 kilometer de langste ooit, ruim 2000 kilometer langer dan de Tour van 2017. Op zwaardere fietsen en over slechtere wegen, dat ook nog. En dus bedacht Desgrange, behalve premies, allerlei constructies die de vechtlust van de renners moesten aanwakkeren, die samenwerking moesten beperken en afspraken om het een dag wat rustiger aan te doen moesten voorkomen.
Altijd tevergeefs. Het is de Tour de France nooit gelukt een editie zonder saaie etappes te organiseren. Tot de introductie van de integrale televisie-uitzendingen kon dat nog worden verhuld. Ik herinner mij etappes uit de jaren zeventig die loeiend saai moeten zijn geweest, maar die door toedoen van radioverslaggever Theo Koomen op de motor voor het oor van luisterend Nederland veranderden in ultraspannende ritten, vol ontsnappingen, bijna valpartijen en andere onverwachte ontwikkelingen. Intussen peddelde het peloton rustig keuvelend met een slakkengang langs de zonnebloemvelden.
Dat kan niet meer, want we zijn er live bij. En dat is tegelijkertijd het probleem. Omdat we erbij zijn, willen we dat er iets gebeurt. Iets dat ons opwindt, vermaakt, wakker houdt. In de Giro bestond vroeger het grootste deel van de koers uit een rustig fietsend peloton, tot het moment waarop de televisiehelikopter verscheen en de koers écht van start ging. Niet de lange etappes zijn het probleem, maar de lange uitzendingen.
Ik denk dat de grote Rondes van de afgelopen jaren tot de minst saaie uit de historie van het wielrennen behoorden. Wat zich in de goeie ouwe tijd aan saaiheid moet hebben afgespeeld, tart elke beschrijving.
Je kunt etappes korter maken (een goed idee), je kunt ploegen verkleinen tot zes man (een heel goed idee) en je kunt de parcoursen selectiever maken (ook een goed idee). Je kunt iets bedenken dat de aanvallers stimuleert en de controleurs ontmoedigt. Maar nooit zul je erin slagen de saaiheid geheel te verdrijven.
Dat zou ook zonde zijn. Saaiheid is de het zachte gesis van de lange lont naar het kruitvat, de achteloze vinger over de buik van je geliefde, de stilte voor de storm. Opwinding en spektakel bestaan bij de gratie van de saaiheid, de verveling, de landerigheid. De zinderende etappe van zondag naar Chambéry kon zich alleen voltrekken omdat de voorgaande dagen de spanning was opgebouwd, in stilte en zonder ophef, als zachtjes dwarrelende herfstblaadjes die de tornado aankondigen.
Het wielrennen moet rekening houden met veranderende kijkgewoonten. Maar het moet zich niet klakkeloos uitleveren aan de kijkcijferfetisjisten en contentmanagers die alleen maar sneller, spectaculairder, schreeuweriger en sexyer willen. De sport moet inzien dat de goed gedoseerde saaiheid een asset is, geen blok aan het been.
Koester de saaiheid en geniet ervan, vrienden. Wees, kijkend naar het kabbelpeloton, blij met wat pure en heerlijke doelloosheid in je leven. Dat zit al veel te vol met targets.
De beloning voor je geduld komt altijd, opeens, als een donderslag bij heldere hemel.