Auteur: Bert Wagendorp
De CEO van EF Pro Cycling, Jonathan Vaughters, kijkt anders naar wielrennen dan de gemiddelde teammanager. De voormalige prof, onder meer in de ploeg van Lance Armstrong, gaf een interview aan James Moultrie van de nieuwssite CyclingNews waarin hij de financiële ongelijkheid in het wielrennen aan de kaak stelde en pleitte voor regulering.
Wielrennen is een sport van het recht van de sterkste. Wie een grote sponsor aan de haak weet te slaan, kan de markt op en succes inkopen. Dat zorgt voor dominantie. Aanleiding voor Vaughters’ analyse was het contract tot 2030 dat UAE recentelijk afsloot met Jan Christen (20), het Zwitserse supertalent dat wordt gezien als een van de mogelijke opvolgers van Tadej Pogacar.
De rijke ploegen (UAE, Visma, Red Bull-Bora-Hansgrohe, Lidl) verstevigen en consolideren op die manier hun positie en – waarschuwt Vaughters – vormen zo een bedreiging voor de toekomst van het wielrennen. Voor nieuwe sponsors wordt het immers steeds moeilijker en duurder om zich een positie tussen de topteams te verwerven. Dat merken met name de kleinere ploegen, zoals EF en Intermarché-Wanty, die geïnteresseerde geldschieters alleen wat kruimels kunnen bieden.
Vaughters – een Amerikaan – wijst naar de situatie in de Amerikaanse sporten, waar clubs uit welbegrepen eigenbelang aan regulering doen. De NBA (basketbal), NFL (football) en NHL (ijshockey) en MLB (honkbal) hebben in de loop der jaren een uitgebreid systeem opgetuigd dat merkwaardig genoeg ingaat tegen het basisprincipe van de vrije markt (‘de rijkste wint’) en die marktwerking juist probeert in te perken.
De vier organisaties sluiten niet alleen overkoepelende tv-contracten en verdelen de opbrengst daarvan over de ‘franchises’ – de verschillende clubs – maar onderwerpt die ook aan strenge regels voor uitgaven. De clubs moeten voldoen aan ‘salary caps’, maximale bedragen die ze mogen uitgeven aan salarissen. Het doel: de creatie van een gelijk speelveld en daarmee van een eerlijker en vooral interessantere competitie – iets waarbij op langere termijn alle clubs belang hebben.
Ook hanteren de organisaties een bijna socialistisch te noemen systeem van talent-rekrutering, de ‘drafts’. De kern daarvan is dat er een ranglijst wordt gemaakt van de grootste talenten en dat de eerste keuze daaruit (‘first pick’) ligt bij het team dat in het voorgaande seizoen als laatste is geëindigd. Zo wordt voorkomen dat de sterken steeds sterker worden en het recht van de sterkste leidt tot eentonigheid en voorspelbaarheid.
Vaughters beweert niet dat een dergelijk systeem een-op-een moet worden overgenomen door het wielrennen. Maar hij waarschuwt ervoor dat het uitblijven van regulering zal leiden tot afnemende belangstelling bij geldschieters.
Of in het wielrennen een dergelijk revolutionair systeem überhaupt een kans heeft is de vraag. De macht tot verandering ligt juist bij de grote ploegen en die hebben het minste belang bij maatregelen die hun positie zouden ondermijnen. Zij zouden voorbij hun korte termijn-eigenbelang moeten kijken en de belangen van de sport als geheel voor ogen moeten houden. Dat is veelgevraagd.
Of de sjeik die UAE van een ogenschijnlijk onbeperkt budget voorziet daartoe bereid is, is maar net de vraag. Of de zwakke UCI dergelijke maatregelen kan afdwingen ook. Maar dat Vaughters aandacht vraagt voor het probleem van de dominante ploegen is terecht: dat vormt namelijk op termijn een dodelijke bedreiging voor de wielersport, die nu al doorklinkt in de klaagzangen over de overmacht van Pogacars UAE.
Foto: Christen Jan (SUI) of UAE Team Emirates pictured during stage 7 of the Tour de Suisse a UCI World Tour cycling race on June 15, 2024 from Villars-sur-Ollon to Villars-sur-Ollon (118.2km) – Photo Jan de Meuleneir/PN/Cor Vos © 2024
Foto header: VAUGHTERS Jonathan (USA) General Manager of Team EF Education First – Drapac p/b Cannondale, VANMARCKE Sep (BEL) of Team EF Education First – Drapac p/b Cannondale and LANGEVELD Sebastian (NED) of Team EF Education First – Drapac p/b Cannondale pictured during a press conference prior the 102th Ronde Van Vlaanderen at the Biznis Hotel in Lokeren, Belgium – photo JdM/PN/Cor Vos © 2018