Auteur: Bert Wagendorp
In het voorjaar van 2019 ging een foto viral die was gemaakt tijdens de eerste etappe van de Ronde van Yorkshire, van Doncaster naar Selby. We zagen het peloton in de regen, terwijl het Boothferry Bridge passeerde. De foto was gemaakt door Alex Broadway.
Het was een technisch knappe foto, je zag de opspattende regeldruppels en de concentratie op de gezichten van de renners. De stalen brug zorgde voor een fraai kader.
Maar het was ook een foto zoals er honderden worden gemaakt tijdens regenetappes, niks bijzonders eigenlijk.
Toch drukten alle Britse kranten de foto een dag later af en stond hij later dat jaar op de shortlist van de World Sports Photography Awards. In het programmaboekje van het wereldkampioenschap van dat jaar in Harrogate, Yorkshire, werd hij prominent afgedrukt. En hij ging dus ‘viral’: op alle sociale media was de foto te zien.
Hoe kwam dat? Wat maakte de foto van Broadway zo nieuwswaardig?
Dit: op kop van het peloton zien we een zwarte man met achter hem louter blanke wielrenners. De zwarte man is Nicolas Dlamini (26), rijdend voor Team Dimension Data. Een Zuid-Afrikaan, die tegenwoordig uitkomt voor Qhubeka-ASSOS. In de Tour van dit jaar kreeg hij in de negende etappe even alle camera’s op zich gericht, toen hij weigerde op te geven, terwijl de tijdscontrole al was gesloten. Algemeen werd dat als ‘moedig’ beschouwd.
Een zwarte man die het peloton leidt is in het wielrennen van 2021 nog altijd zo bijzonder, dat het bingo is voor de fotograaf die het vastlegt.
Hetzelfde gebeurde in 2015, op 14 juli, de Nationale Franse Feestdag. Bij de start van de etappe van Tarbes naar La Pierre Saint Martin werd bij de start de gebruikelijke foto gemaakt van de dragers van belangrijkste truien: het algemeen klassement, het puntenklassement en het bergklassement. Het is een oude traditie maar geen enkele fotoredacteur haalt het in zijn hoofd de foto in de krant te zetten.
Tot 14 juli 2015 dus. Want op die dag stond er, behalve Chris Froome (geel) en Peter Sagan (groen) een speciale renner op de foto: Daniel Teklehaimanot droeg de bollentrui, als de nummer twee in het bergklassement achter Froome.
De foto met Teklehaimanot, een Eritreeër, ging de wereld over omdat hij zwart is en het niet zo vaak voorkomt dat een zwarte renner de bollentrui draagt – nooit eigenlijk, tot Teklehaimanot hem aantrok.
Kévin Reza, een van Guadeloupe afkomstige Franse renner debuteerde in 2013 in de Tour. Het was volgens velen de eerste keer dat een zwarte renner meedeed aan de Ronde. Wat is zwart? In 1913 nam voor het eerst een Afrikaan deel aan de Tour, de Tunesiër Ali Neffati.
Sindsdien zijn in veel sporten zwarte atleten aangetreden en dominant geworden: van atletiek tot honkbal en van basketbal tot voetbal. Maar het wielrennen is wit gebleven, op een enkele uitzondering na dus. Een zwarte renner is nog altijd een bezienswaardigheid.
Hoe komt dat? Is het de bekrompenheid van het wielermilieu, waar ze nog altijd weinig moeten hebben van wat afwijkt? Is het racisme – er ontstond kortstondig opwinding nadat Reza in de Tour te maken kreeg met racistische uitingen van de Italianen Albasini en Moscon. Komt het doordat wielrennen een dure sport is – voor veel jonge Afrikanen té duur?
Of moet er eerst een zwarte coureur aantreden die alle vooroordelen, al het racisme, alle financiële problemen en wat er nog meer in de weg staat overwint – against all odds –, die de Tour wint en laat zien dat het blanke imago van de sport tot het verleden hoort en dat de toekomst van het cyclisme kleurloos is.
‘Another Brick In The Wall’ is een serie columns van De Muur meesters zelve: Peter Ouwerkerk, Bert Wagendorp, John Kroon en Mart Smeets.
Instagram van Alex Broadway
