Auteur: Bert Wagendorp
Het beste wat er momenteel op Netflix is te zien, is de serie The Queen’s Gambit. Het verhaal gaat over een jong weesmeisje dat min of meer toevallig ontdekt dat ze een geweldig talent heeft voor schaken. Ze maakt zulke snelle vorderingen dat ze binnen de kortste keren doordringt tot de wereldtop en de serie eindigt (spoileralert!) met haar zege op de beste schaker ter wereld, een onverslaanbaar geachte Rus. Ze is dan twintig.
Een simpel verhaaltje, zou je zeggen, maar dat is het niet. Want intussen betaalt ze een prijs: verslaving aan alcohol en kalmerende middelen. Even denk je dat ze ten onder zal gaan aan haar talent – een veel voorkomend verschijnsel –, maar gelukkig houden ze in Amerika niet van films waarin het slecht afloopt met de hoofdpersoon.
Ik vroeg me af of het mogelijk zou zijn om zoiets te maken met een wielrenster in de hoofdrol. In één opzicht is dat onmogelijk of in elk geval ongeloofwaardig. Beth Harmon, zoals de schaakster heet, maakt vooral furore doordat ze een reeks mannelijke topschakers van het bord veegt. Dat maakt de serie bijzonder, want op een enkele uitzondering na (de Hongaarse Judith Polgár, ooit in de top-10 van de wereld) is dat ook in het schaken tamelijk ongebruikelijk. Toch geloof je het verhaal onmiddellijk.
Maar in het schaken heb je het over de wereld van de geest, in een fysieke sport als het wielrennen ligt alles anders. Ook al rijdt Annemiek van Vleuten soms sneller een berg op dan menige mannelijke collega, ze blijft kansloos in mannenkoersen. Niemand weet of dat altijd zo zal blijven, maar ik denk het eerlijk gezegd wel.
Dat hoeft een Queen’s Gambit-achtig verhaal niet uit te sluiten. Het gaat in de serie over iemand die against all odds naar de wereldtop stormt. Of het een man of een vrouw is, maakt weinig uit. De mens die reikt naar het onmogelijke is altijd geweldig om naar te kijken. Het geeft het leven kleur, we verplaatsen ons naar het domein van dromen.
Het zou me niet verbazen als The Queen’s Gambit het schaken een enorme boost gaat geven. Ik kreeg tenminste meteen zin de stukken er weer bij te pakken en flink te gaan studeren in Oom Jan leert zijn neefje schaken van Max Euwe. En voor kerst ga ik mijn dochter een schaakspel cadeau geven.
Het knappe van de makers is, dat ze een op het oog niet direct dynamisch kijkspel als het schaken een enorme spanning weten te geven. Dat gaat met blikken, met langzaam naar de loper bewegende vingers en uiteindelijk met de tragiek van Beths tegenstanders, die volkomen gedemoraliseerd hun koning omleggen.
Wielrennen heeft het voordeel dat de koers van zichzelf al dynamisch is. Laat er een goede scenarioschrijver op los, een getalenteerde regisseur, de beste cameraman ter wereld en vooral de geniale stylisten van The Queen’s Gambit en in de verte lonken de Emmy Awards.
Bovendien zou zo’n serie het wielrennen een nieuwe dimensie geven en omhoog stoten in de vaart der volkeren. Kunst raakt emoties die voor de sport op zich onbereikbaar blijven. Het zet dingen in een ander licht en voegt er diepte aan toe.
Het verhaal van Annemiek van Vleuten zou overigens best als basis voor het scenario kunnen dienen.
‘Another Brick In The Wall’ is een serie columns van De Muur meesters zelve: Peter Ouwerkerk, Bert Wagendorp, John Kroon en Mart Smeets.
